การประเมินราคาที่ดินเป็นขั้นตอนที่สำคัญสำหรับผู้ที่ต้องการทำธุรกรรมทางด้านอสังหาริมทรัพย์ เช่น การซื้อขายที่ดิน การขอสินเชื่อจากธนาคาร การจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม หรือการคำนวณภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง การประเมินราคานี้ต้องใช้หลักฐานและเอกสารหลายอย่างเพื่อยืนยันความถูกต้องและความสมบูรณ์ของข้อมูลที่ดิน บทความนี้จะอธิบายเกี่ยวกับค่าธรรมเนียมที่เกี่ยวข้องกับการประเมินราคาที่ดิน และหลักฐานที่จำเป็นต้องใช้ในการดำเนินการประเมินราคา
ค่าธรรมเนียมประเมินราคาที่ดิน
การประเมินราคาที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์มีค่าใช้จ่ายที่ต้องชำระ ซึ่งกำหนดตามประเภทของการประเมินและรายละเอียดของทรัพย์สินที่เกี่ยวข้อง ต่อไปนี้คือรายการค่าธรรมเนียมต่าง ๆ ที่ผู้ขอประเมินต้องชำระ:
1. ค่าคำขอราคาประเมินที่ดินหรือที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง
ค่าธรรมเนียมสำหรับการขอคำขอราคาประเมินที่ดินหรือที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างจะถูกคิดเป็นแปลงละ 5 บาท ค่าใช้จ่ายนี้ถือว่าเป็นค่าธรรมเนียมพื้นฐานที่ต่ำที่สุดสำหรับการดำเนินการด้านการประเมินราคา
2. ค่าคำขอราคาประเมินห้องชุด
หากเป็นกรณีของห้องชุดที่ต้องการประเมิน ค่าธรรมเนียมจะสูงกว่าเล็กน้อย โดยคิดค่าธรรมเนียมห้องชุดละ 20 บาท
3. ค่าหนังสือรับรองราคาประเมินทุนทรัพย์
หนังสือรับรองราคาประเมินทุนทรัพย์เป็นเอกสารที่ใช้ยืนยันมูลค่าของที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ การออกหนังสือรับรองนี้จะมีค่าธรรมเนียมเป็นฉบับละ 10 บาท
4. ค่าตรวจสอบข้อมูลด้านประเมินราคาที่ดิน / ห้องชุด
สำหรับการตรวจสอบข้อมูลด้านประเมินราคาที่ดินหรือห้องชุด ค่าธรรมเนียมจะคิดเป็นห้องชุดละ 100 บาท ซึ่งครอบคลุมการตรวจสอบและการยืนยันข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการประเมินราคา
5. ค่ารับรองสำเนาบัญชีประเมิน
หากต้องการสำเนาบัญชีประเมินเพิ่มเติม ค่าธรรมเนียมจะถูกคิดเป็นฉบับละ 10 บาท เพื่อให้มีเอกสารสำรองสำหรับการใช้งานในอนาคต
6. ค่ามอบอำนาจที่ดิน
ในกรณีที่เจ้าของที่ดินไม่สามารถดำเนินการด้วยตนเองและต้องการมอบอำนาจให้บุคคลอื่นดำเนินการแทน ค่าธรรมเนียมสำหรับการมอบอำนาจที่ดินจะถูกคิดเป็นเรื่องละ 20 บาท
7. ค่ามอบอำนาจห้องชุด
ในกรณีที่เจ้าของห้องชุดต้องการมอบอำนาจให้บุคคลอื่นดำเนินการแทน ค่าธรรมเนียมสำหรับการมอบอำนาจจะคิดเป็นเรื่องละ 50 บาท
8. ค่าพยาน กรณีที่ดิน
หากมีการดำเนินการที่ต้องมีพยานรับรอง ค่าธรรมเนียมสำหรับพยานในกรณีที่ดินจะคิดเป็นคนละ 10 บาท
9. ค่าพยาน กรณีห้องชุด
หากเป็นกรณีห้องชุด ค่าธรรมเนียมสำหรับพยานจะคิดเป็นคนละ 20 บาท
หลักฐานที่ใช้ในการประเมินราคาที่ดิน
การประเมินราคาที่ดินต้องใช้เอกสารและหลักฐานหลายประการเพื่อยืนยันความถูกต้องของข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับที่ดินและผู้ขอประเมิน หลักฐานที่จำเป็นประกอบด้วย:
- โฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์หรือหนังสือกรรมสิทธิ์ห้องชุด: เป็นเอกสารหลักที่ใช้ยืนยันสิทธิในที่ดินหรือห้องชุดนั้นๆ เอกสารนี้ต้องเป็นฉบับจริงเท่านั้น ซึ่งจะถูกใช้ในการตรวจสอบข้อมูลและยืนยันการเป็นเจ้าของทรัพย์สิน
- หมายเหตุ: ควรนำต้นฉบับมาแสดงเพื่อให้การดำเนินการเป็นไปอย่างรวดเร็วและถูกต้อง
- บัตรประจำตัวประชาชน: บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ขอประเมินเป็นเอกสารที่ใช้ยืนยันตัวตนของผู้ขอ โดยจะต้องแสดงบัตรจริงและเชื่อมโยงข้อมูลจากฐานข้อมูลของภาครัฐเพื่อยืนยันความถูกต้อง
- หมายเหตุ: เอกสารนี้ต้องเป็นฉบับจริงเท่านั้น
- กรณีขอหนังสือรับรองราคาประเมินทุนทรัพย์ที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง: การขอหนังสือรับรองราคาประเมินทุนทรัพย์สำหรับที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้างจำเป็นต้องมีเอกสารเพิ่มเติมตามประเภทของสิ่งปลูกสร้าง:
- กรณีสิ่งปลูกสร้างที่ได้มาพร้อมกับที่ดิน: ต้องมีหลักฐานแสดงว่าผู้ขอมีชื่อเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ทั้งที่ดินและสิ่งปลูกสร้างโดยจดทะเบียนกับพนักงานที่มีอำนาจ
- กรณีสิ่งปลูกสร้างที่ได้มาไม่พร้อมกับที่ดิน: ต้องมีหลักฐานแสดงว่าสิ่งปลูกสร้างตั้งอยู่บนที่ดินของผู้ขอ หรือใบอนุญาตปลูกสร้างที่แสดงชื่อผู้ขอเป็นผู้ขออนุญาต
- หนังสือมอบอำนาจ (กรณีบุคคลธรรมดา): หากผู้ขอไม่สามารถดำเนินการด้วยตนเอง หนังสือมอบอำนาจจะต้องถูกจัดทำขึ้นพร้อมกับการแสดงบัตรประจำตัวประชาชนของผู้มอบอำนาจและผู้รับมอบอำนาจ โดยต้องใช้เอกสารฉบับจริงเท่านั้น
- หมายเหตุ: กรณีที่บุคคลธรรมดาไม่สามารถดำเนินการด้วยตนเอง ต้องมีหนังสือมอบอำนาจเพื่อให้การดำเนินการเป็นไปตามกฎหมาย
- หนังสือมอบอำนาจ (กรณีนิติบุคคล): หากเป็นนิติบุคคลที่ต้องการมอบอำนาจ หนังสือมอบอำนาจต้องระบุเหตุผลการใช้งานอย่างชัดเจน พร้อมกับสำเนาบัตรประจำตัวประชาชนหรือหนังสือเดินทางของกรรมการผู้มีอำนาจทำการแทนนิติบุคคล โดยต้องประทับตราของนิติบุคคลหากมีการระบุในหนังสือรับรองนิติบุคคล
- หมายเหตุ: เอกสารนี้ต้องเป็นฉบับจริงพร้อมสำเนาที่ได้รับการรับรองความถูกต้อง
- กรณีกรรมการผู้มีอำนาจทำการแทนนิติบุคคลดำเนินการด้วยตนเอง: กรรมการผู้มีอำนาจต้องแสดงบัตรประจำตัวประชาชนหรือหนังสือเดินทาง (กรณีเป็นคนต่างด้าว) และตราประทับของนิติบุคคลหากระบุไว้ในหนังสือรับรองนิติบุคคล
- หมายเหตุ: เอกสารต้องเป็นฉบับจริงเท่านั้น
- หลักฐานสำหรับนิติบุคคลอื่นๆ: สำหรับนิติบุคคลที่ไม่ได้จดทะเบียนกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า เช่น สมาคม มูลนิธิ สหกรณ์ ต้องมีเอกสารเพิ่มเติม เช่น หนังสือรับรองนิติบุคคล เอกสารการจัดตั้ง บัญชีรายชื่อสมาชิก และรายงานการประชุมที่มีมติให้ทำนิติกรรม
ขั้นตอนการประเมินราคาที่ดิน
ขั้นตอนการประเมินราคาที่ดินมีหลายขั้นตอนที่ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด โดยมีรายละเอียดดังนี้:
- ผู้ขอต้องเป็นเจ้าของที่ดิน / ที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง / ห้องชุดหรือผู้รับมอบอำนาจจากเจ้าของที่ดิน
- ผู้ขอประเมินต้องมีสถานะเป็นเจ้าของที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ที่ต้องการประเมิน หากผู้ขอไม่สามารถดำเนินการด้วยตนเองได้ สามารถมอบอำนาจให้บุคคลอื่นดำเนินการแทนได้ โดยการมอบอำนาจต้องมีหนังสือมอบอำนาจที่ชัดเจน
- ผู้ขอต้องแจ้งความประสงค์ว่าขอหนังสือรับรองราคาประเมินทุนทรัพย์เพื่อประโยชน์อย่างไร: ผู้ขอต้องระบุวัตถุประสงค์ในการขอหนังสือรับรองราคาประเมินทุนทรัพย์ เช่น เพื่อนำไปประกอบการขอสินเชื่อ การจำนอง หรือการประกันตัวผู้ต้องหาหรือจำเลย ซึ่งวัตถุประสงค์นี้จะมีผลต่อการดำเนินการและการพิจารณาของเจ้าหน้าที่
- ผู้ขอต้องนำหลักฐานโฉนดที่ดินหรือหนังสือกรรมสิทธิ์ห้องชุด (ต้นฉบับ) ไปแสดงต่อพนักงานเจ้าหน้าที่: ในขั้นตอนนี้ ผู้ขอต้องนำเอกสารหลักฐานที่เกี่ยวข้องกับที่ดินหรืออสังหาริมทรัพย์ เช่น โฉนดที่ดิน หนังสือกรรมสิทธิ์ห้องชุด ไปแสดงต่อเจ้าหน้าที่พนักงาน ในกรณีที่เอกสารต้นฉบับถูกนำไปใช้ในการจดทะเบียนจำนองและยังไม่ได้ไถ่ถอน อาจอนุโลมให้ใช้สำเนาได้
- ผู้ขอต้องยื่นเอกสารหลักฐานต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ณ สำนักงานที่ดินท้องที่: หลังจากเตรียมเอกสารครบถ้วนแล้ว ผู้ขอต้องไปยื่นคำขอ ณ สำนักงานที่ดินท้องที่ที่อสังหาริมทรัพย์ตั้งอยู่ โดยจะต้องติดต่อเจ้าหน้าที่เพื่อรับบัตรคิวและรอการยื่นคำขอ และการสอบสวนเอกสารตามลำดับ
- ผู้ขอต้องให้ถ้อยคำต่อเจ้าหน้าที่สอบสวน: ในขั้นตอนนี้ ผู้ขอต้องให้ข้อมูลกับเจ้าหน้าที่เกี่ยวกับสถานะของผู้ขอ วัตถุประสงค์ในการขอประเมินราคา รวมถึงรายละเอียดอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้าง เช่น ตำแหน่งที่ตั้ง ประเภทของสิ่งปลูกสร้าง และการใช้ประโยชน์ที่ดิน หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับข้อมูลที่ได้รับ เจ้าหน้าที่อาจออกไปตรวจสอบที่ดินเพิ่มเติม โดยผู้ขอต้องเป็นผู้นำตรวจสอบและชำระค่าพาหนะในการตรวจสอบนั้น
- ระยะเวลาดำเนินการ: กระบวนการประเมินราคาที่ดินทั่วไปใช้เวลาประมาณ 50 นาที (ไม่นับรวมระยะเวลารอการยื่นคำขอและสอบสวน) ระยะเวลาการดำเนินการอาจเพิ่มขึ้นขึ้นอยู่กับจำนวนเอกสารและข้อมูลที่ต้องตรวจสอบ
- กรณีผู้ขอยื่นคำขอ ณ สำนักงานที่ดินอื่น: หากผู้ขอไม่สะดวกไปยื่นคำขอที่สำนักงานที่ดินท้องที่ สามารถยื่นคำขอที่สำนักงานที่ดินใดก็ได้ แต่จะต้องเผื่อเวลาในการตรวจสอบข้อมูลระหว่างสำนักงานที่ดินท้องที่กับสำนักงานที่รับคำขอเพิ่มเติม
คำถามที่พบบ่อย
ในการประเมินราคาที่ดิน หลายคนอาจมีคำถามที่เกี่ยวข้อง บทความนี้จะตอบคำถามที่พบบ่อยเพื่อให้ข้อมูลที่ชัดเจนและเป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่สนใจ:
การประเมินราคาที่ดินใช้เวลานานเท่าไร?
โดยทั่วไปแล้ว การประเมินราคาที่ดินจะใช้เวลาประมาณ 1-3 วันทำการ ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของที่ดินและการเตรียมเอกสารของผู้ขอ
ค่าธรรมเนียมการประเมินที่ดินคิดอย่างไร?
ค่าธรรมเนียมการประเมินราคาที่ดินจะขึ้นอยู่กับประเภทของที่ดิน มูลค่าที่ดินที่ประเมินได้ และประเภทของการประเมินที่ร้องขอ
สามารถยื่นคำร้องขอประเมินราคาที่ดินออนไลน์ได้หรือไม่?
บางกรณีสามารถยื่นคำร้องขอประเมินราคาที่ดินออนไลน์ได้ แต่ขึ้นอยู่กับนโยบายและระบบของหน่วยงานที่รับผิดชอบ
หากไม่พอใจกับผลการประเมินราคาสามารถทำอย่างไร?
หากไม่พอใจกับผลการประเมินราคาที่ได้รับ สามารถยื่นคำร้องขอให้มีการประเมินใหม่ได้ โดยต้องมีเหตุผลที่ชัดเจนและอาจต้องแนบเอกสารเพิ่มเติม
หนังสือมอบอำนาจต้องใช้ในกรณีใดบ้าง?
หนังสือมอบอำนาจจำเป็นในกรณีที่ผู้ขอไม่สามารถดำเนินการด้วยตนเองและต้องการให้บุคคลอื่นดำเนินการแทน
สรุป
การประเมินราคาที่ดินเป็นกระบวนการที่มีความสำคัญในการทำธุรกรรมทางด้านอสังหาริมทรัพย์ การประเมินราคาที่ถูกต้องและเป็นธรรมจะช่วยให้การทำธุรกรรมต่าง ๆ เป็นไปอย่างราบรื่นและลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น การเตรียมเอกสารและหลักฐานที่ครบถ้วนและถูกต้องเป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับการดำเนินการประเมินราคา นอกจากนี้ การทราบข้อมูลเกี่ยวกับค่าธรรมเนียมและคำถามที่พบบ่อยยังช่วยให้ผู้ขอประเมินสามารถวางแผนการดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพและมั่นใจในทุกขั้นตอน
การเข้าใจเกี่ยวกับการประเมินราคาที่ดินอย่างละเอียดจะช่วยให้เจ้าของที่ดินหรือผู้ที่เกี่ยวข้องสามารถจัดการทรัพย์สินของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และพร้อมสำหรับการดำเนินการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นการซื้อขาย การขอสินเชื่อ หรือการจัดการภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง